Czy fiskus może przeprowadzić kontrolę podatkową bez zawiadomienia o niej wcześniej?
Kontrola podatkowa może budzić obawy przedsiębiorców, szczególnie jeżeli brakuje czasu na sprawdzenie rozliczeń i upewnienie się, że obowiązki zostały dopełnione. W związku z tym pojawia się pytanie, czy taka niezapowiedziana kontrola w ogóle jest możliwa. Dowiedz się, w jakich przypadkach nie będziesz miał czasu na przygotowanie się do kontroli.
Co to jest kontrola podatkowa i kto może zostać jej poddany?
Kontrola podatkowa to nic innego jak zweryfikowanie przez urzędników rozliczeń danego podatnika. Chodzi także o weryfikację, czy dopełniał niezbędnych formalności, takich jak przesyłanie właściwych deklaracji na czas, czy też posiadanie odpowiedniej dokumentacji księgowej.
W razie wykrycia nieprawidłowości często konieczne jest złożenie korekt deklaracji, a nawet zapłata kar finansowych. Skutki takiego postępowania mogą być zatem kosztowne. Warto na bieżąco dokładnie weryfikować swoją księgowość, drukować i segregować dokumenty oraz śledzić zmiany w przepisach.
Przeczytaj też:
Czym różni się kontrola podatkowa od kontroli celno-skarbowej?
Jakie obowiązki związane z kontrolą mają urzędnicy?
Zazwyczaj organ podatkowy powinien zawiadomić przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli w jego firmie. Wówczas jest czas na przygotowanie się do takiego postępowania.
Podatnik może upewnić się czy posiada wszystkie niezbędne faktury i inne dokumenty oraz czy księgowość jest prowadzona zgodnie z aktualnymi przepisami. Przedsiębiorca, który samodzielnie wykryje nieprawidłowości w swojej księgowości może złożyć korekty odpowiednich deklaracji, jeszcze przed dniem faktycznego rozpoczęcia postępowania sprawdzającego przez organ podatkowy.
Co do zasady kontrola podatkowa, wszczynana przez naczelnika urzędu skarbowego odpowiedniego względem miejscowości, powinna być poprzedzona dostarczeniem upoważnienia o zamiarze jej przeprowadzenia. Dopiero po upływie tygodnia od dnia doręczenia takiego pisma urzędnicy mają prawo rozpocząć czynności kontrolne. Nie ma jednak przeciwwskazań, aby przedsiębiorca wyraził zgodę na wcześniejsze wszczęcie kontroli, wówczas postępowanie może się rozpocząć od razu.
Jeżeli kontrola nie rozpocznie się w terminie 30 dni począwszy od dnia doręczenia upoważnienia, to konieczne będzie ponowne wysłanie zawiadomienia do podatnika.
Od reguły dotyczącej konieczności tygodniowego oczekiwania przez urzędników na możliwość rozpoczęcia kontroli podatkowej (począwszy od dnia dostarczenia zawiadomienia) są jednak wyjątki. W szczególnych przypadkach może się bowiem zdarzyć, że kontrola podatkowa zostaje przeprowadzona bez żadnego ostrzeżenia, a co za tym idzie podatnik nie ma szans na sprawdzenie czy aby na pewno dopełnił wszystkich niezbędnych formalności.
Split payment – jakie zmiany czekają VAT-owców od 2018 roku?
Kiedy kontrola może być przeprowadzona bez zawiadomienia?
Kontrola nie musi być poprzedzona zawiadomieniem dostarczonym co najmniej tydzień przed dniem jej rozpoczęcia, gdy związana jest z następującymi sytuacjami:
- dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług,
- ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,
- dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,
- dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,
- ma być podjęta w oparciu o informacje uzyskane na podstawie przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
- zostaje wszczęta z uwagi na okoliczności faktyczne uzasadniające niezwłoczne podjęcie kontroli (w szczególności istnieje ryzyko utraty materiału dowodowego albo uzasadnione prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego),
- ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu z natury,
- dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin.
Dodatkowo może się zdarzyć, że kontrola podatkowa zostanie przeprowadzona bez wcześniejszego zawiadomienia, gdy organ podatkowy będzie w posiadaniu następujących informacji:
- podatnik został prawomocnie skazany w Rzeczypospolitej Polskiej za popełnienie przestępstwa skarbowego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli,
- przedsiębiorca jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
- podatnik nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na podane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.
Warto wiedzieć, że przypadku wszczęcia kontroli bez wcześniejszego zawiadomienia, organ podatkowy zobowiązany jest do dostarczenia przedsiębiorcy pisma o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia postępowania kontrolnego.
A jak to wygląda w praktyce?
Niestety praktyka pokazuje, że organy podatkowe nie zawsze stosują się do przepisów dotyczących wcześniejszego dostarczenia zawiadomienia i odczekania 7 dni na jej formalne rozpoczęcie.
Zdarza się, że urzędnicy wcześniej dzwonią do przedsiębiorcy w celu umówienia terminu odbycia kontroli podatkowej. Jeżeli podatnik wyrazi zgodę na wcześniejsze przeprowadzenie postępowania, to umawiają się już na konkretny termin i osobiście dostarczają zawiadomienie.
W razie, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą nie zgodzi się na szybkie wszczęcie kontroli, organ podatkowy powinien dostarczyć upoważnienie o zamiarze jej przeprowadzenia. Pojawia się pytanie z jakim nastawieniem odwiedzi nas wówczas urzędnik.
Praktyka pokazuje, że nawet po wcześniejszym dostarczeniu upoważnienia, okres oczekiwania na formalne wszczęcie kontroli nie zawsze jest zgodny z przepisami. Zapisy w ustawie jasno wskazują, że jeżeli nie ma uzasadnionego powodu (jeden z przypadków opisanych powyżej), to kontrola podatkowa może rozpocząć się dopiero po 7 dniach od momentu dostarczenia zawiadomienia. Czy jednak dochodzenie swoich praw niedługo przed szczegółową weryfikacją rozliczeń wyjdzie przedsiębiorcy na dobre?
Organ podatkowy może również wysłać wezwanie o stawienie się z dokumentami z urzędzie. Wiele osób przeprowadzających kontrole godzi się na elektroniczną wysyłkę dokumentacji. Taki sposób dostarczenia dokumentów oszczędza czas przedsiębiorcy i urzędnika, jest bardzo wygodny i praktyczny, dlatego organy podatkowe coraz częściej z niego korzystają.
Krajowa Instytucja podatkowa – nowy rodzaj niezapowiedzianej kontroli
W 2017 roku została powołana nowa instytucja, a mianowicie Krajowa Administracja Skarbowa (KAS), stanowiąca połączenie administracji podatkowej, służby celnej i kontroli skarbowej. Na podstawie nowej ustawy o KAS przeprowadzane są kontrole celno-skarbowe, które dotyczyć mają m.in przestępstw podatkowych czy wyłudzeń VAT, co oznacza że powinny być wszczynane tylko w uzasadnionych przypadkach.
Urzędnicy KAS nie mają obowiązku wcześniejszego zawiadomienia o kontroli celno-skarbowej, mogą zatem rozpocząć czynności sprawdzające niezwłocznie po dostarczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli.
Dodatkowo w razie podejrzenia o nieprzestrzeganiu przepisów przez przedsiębiorcę oraz okoliczności uzasadniających konieczność natychmiastowego rozpoczęcia kontroli celno-skarbowej, wystarczającym dokumentem do jej wszczęcia będą legitymacje służbowe pracowników i funkcjonariuszy zatrudnionych lub pełniących służbę w Krajowej Administracji Skarbowej.
Kontrola celno-skarbowa to zatem nowy rodzaj kontroli, do której podatnik nie może się wcześniej przygotować np. poprzez sprawdzenie dokumentacji, złożenie ewentualnych korekt deklaracji, czy nawet dostosowanie pracy w firmie do toczonego postępowania kontrolnego.
W razie pytań lub wątpliwości dotyczących artykułu zachęcamy do pozostawienia komentarza. Odpowiedzi udzieli autor wpisu.
Instrukcje dotyczące ujęcia zdarzeń gospodarczych w aplikacji inFakt znajdują się na naszej bazie wiedzy.
Podziel się nim ze znajomymi
