Mikropożyczka, zwolnienie z ZUS i postojowe – jak rozliczyć pomoc z tarczy antykryzysowej?

Miniony rok był szczególnie trudny i odbił się na kondycji wielu polskich firm. Aby złagodzić poniesione przez nie straty i podtrzymać gospodarkę, państwo uruchomiło programy wsparcia przedsiębiorców zwane Tarczami. Wśród instrumentów jakimi dysponowały, były m.in. zwolnienia z opłacania składek, mikropożyczki oraz subwencje. W zależności od wielkości firmy i charakteru (celowości) wsparcia, przedsiębiorcy mogli skorzystać z Tarczy Antykryzysowej lub Tarczy Finansowej PFR.

Nadszedł jednak czas złożenia deklaracji podatkowych PIT za rok 2020 i wielu przedsiębiorców oraz ich księgowych zastanawia się, czy i w jaki sposób rozliczyć dotacje, jakie otrzymali w minionym roku podatkowym. 

Zgodnie z ogólną zasadą, wszystkie nieodpłatne świadczenia podlegają opodatkowaniu. Czy obowiązuje to również w przypadku wsparcia w ramach tzw. Tarcz?

MIKROPOŻYCZKA 5000 zł

Jako pożyczka wsparcie to z założenia podlega zwrotowi, dlatego nie może być traktowana jako przychód. Co jednak w sytuacji, gdy zostanie ona umorzona? Warunkiem umorzenia jest prowadzenie działalności przez co najmniej 3 miesiące od daty udzielenia mikropożyczki.

Ten konkretny przypadek precyzuje ustawa z 2 marca 2020 r. zwana potocznie “tarczą antykryzysową”, która w art. 15zzd ust. 10 mówi, że “umorzenie pożyczki nie stanowi przychodu na gruncie ustaw o podatku dochodowym”.

ZWOLNIENIE Z OPŁACANIA SKŁADEK ZUS

Z tej formy wsparcia skorzystało najwięcej przedsiębiorców. Przysługiwało ono najszerszej grupie branż. Art. 31zx tarczy antykryzysowej nie pozostawia jednak wątpliwości, że “zwolnienie ZUS nie stanowi przychodu na gruncie ustaw o podatku dochodowym”. 

ŚWIADCZENIE POSTOJOWE DO 2080 zł

W przypadku tego świadczenia – dostępnego zarówno dla przedsiębiorców jak i zleceniobiorców – to czy stanowi ono przychód definiuje Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. W art. 52m ust. 1 w sposób jasny określono, że świadczenia postojowe są wolne od podatku.

DOFINANSOWANIE CZĘŚCI KOSZTÓW

Starosta może przyznać przedsiębiorcy będącemu osobą fizyczną i niezatrudniającemu pracowników dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli wystąpił u niego spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19. Dofinansowanie to uzależnione jest od wielkości spadku. Jak rozliczyć je w deklaracji PIT?

Art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi, że przychodem z działalności gospodarczej są również dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków. Należy zatem uznać, że dofinansowanie części kosztów prowadzenia działalności jest przychodem.

Natomiast poniesione wydatki z dofinansowania o ile spełniają definicję kosztów i nie są wykluczone, stanowią koszty uzyskania przychodu. 

DOFINANSOWANIE WYNAGRODZEŃ PRACOWNIKÓW

W przypadku tej dotacji ani ustawa o podatku dochodowym, ani tarcza antykryzysowa, nie zawierają przepisów, które uznawały by ją za przychód lub zwalniały z podatku dochodowego. Zdaniem eksperta inFakt następuje tu jednak pełna neutralność jeśli chodzi o podatek dochodowy. “Zgodnie z przytoczonym wyżej uzasadnieniem powinno w momencie jego otrzymania stanowić przychód. Natomiast kosztem podatkowym będzie pełne wynagrodzenie” – wyjaśnia Piotr Juszczyk. Można uznać zatem, że ten przychód oraz późniejszy wydatek neutralizują się wzajemnie.

Potwierdza to interpretacja znajdująca się na stronie rządowej poświęconej podatkom – “Jeśli więc wynagrodzenie pracowników oraz należne od nich składki (…)  nie zostały zaliczone do kosztów podatkowych, sfinansowanie tych kosztów nie stanowi też przychodu podatkowego (art. 14 ust. 3 pkt 3a ustawy PIT i at. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy CIT).

Zdaniem Ministerstwa Finansów mamy zatem dwie możliwości: wykazać przychód i koszt, które się zneutalizują lub nie wykazywać ani przychodu, ani też kosztów. Skutek będzie ten sam. Piotr Juszczyk, doradca podatkowy inFakt, rekomenduje przedsiębiorcom drugie rozwiązanie.

SUBWENCJE Z PFR

Podobnie jak w przypadku mikropożyczki, mówimy tu o dotacji, która co do zasady jest zwrotna. Przychód musi mieć natomiast charakter definitywny. Samo jej udzielenie nie generuje więc powstania przychodu. Inaczej jednak sprawa wygląda, gdy zostanie ona w całości lub częściowo umorzona. Poznajemy wtedy wartość tzw. uposażenia, które już jest przychodem

Na stronie podatki.gov.pl czytamy w jednej z oficjalnych interpretacji podatkowych: “Obecnie do przychodów zalicza się wartość umorzonych zobowiązań, w tym z tytułu uzyskanego finansowania. Umorzenie kwoty subwencji stanowi przysporzenie dla przedsiębiorcy, zasady prawa podatkowego wiążą z tym zdarzeniem powstanie zobowiązania podatkowego”. 

Urzędnicy zapowiadają jednak, że ewentualne częściowe zwolnienie z podatku od dokonanych umorzeń będzie dopiero analizowane przez Ministerstwo Finansów. 

Zatem w obecnej chwili umorzona część subwencji z PFR stanowi przychód objęty opodatkowaniem.

SZCZEGÓŁOWY OPIS WYDATKÓW

Jak tłumaczy Piotr Juszczyk, warto szczegółowo udokumentować wydatki finansowane z subwencji udzielonych w ramach Tarcz. Pozwoli to wykazać precyzyjnie przed Urzędem Skarbowym, co stanowiło przychód, a co nim nie jest

“Najlepszym rozwiązaniem jest dokonywanie opisów i odpowiednie przyporządkowywanie do każdej otrzymanej pomocy. Prawidłowo skompletowana dokumentacja pozwoli w sprawny sposób udowodnić prawidłowość wydatkowania otrzymanego wsparcia” – zachęca doradca podatkowy inFakt. 

Podsumowując: które dotacje podlegają opodatkowaniu i rozliczeniu w PIT?

  • Mikropożyczka – 5000 zł: nie podlega (nawet w przypadku umorzenia).
  • Zwolnienie z opłacania składek ZUS: nie stanowi przychodu, nie podlega.
  • Świadczenie postojowe – 2080 zł: nie podlega.
  • Dofinansowanie części kosztów: podlega; subwencja stanowi przychód, ale wydatki mogą stanowić koszty uzyskania przychodu.
  • Dofinansowanie wynagrodzenia dla pracowników: podlega; przychód i wydatki neutralizują się. Możemy je obie wykazać, ale nie musimy, co potwierdza MF.
  • Subwencje z PFR: opodatkowaniu podlega wyłącznie umorzona część (stan na 15.02.2021 r).