Przychód a dochód – czym się różnią?

Błędnie używa się tych pojęć wymiennie. Tymczasem pomylenie dochodu z przychodem może mieć istotne konsekwencje, zwłaszcza w kontekście obowiązkowych rozliczeń z urzędem skarbowym lub wyliczenia składki zdrowotnej. Czym się różnią te dwa pojęcia?

Rozumienie zależności pomiędzy przychodem, a dochodem jest niezwykle ważne szczególnie w kontekście rozliczeń podatkowych. Wiedzę na ten temat powinni posiadać zatem wszyscy podatnicy czyli tak przedsiębiorcy, jak i pracownicy.

Przychód – suma wartości wszystkich wpływów

Przychód to wszystkie środki, które wpływają na konto firmy lub osoby fizycznej. To wszelkie korzyści majątkowe, których otrzymanie powoduje obowiązek zapłaty podatku dochodowego. W dużym uproszczeniu to suma środków, które otrzymała dana osoba np. z tytułu:

  • stosunku pracy,
  • prowadzonej działalności,
  • wynajmu albo sprzedaży nieruchomości. 

Pełen katalog przysporzeń, które uznawane są za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej jest opisany w art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z nim do przychodów zalicza się kwoty należne (także te które nie zostały faktycznie otrzymane), po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Dodatkowo, w przypadku czynnych podatników VAT za przychód uważa się kwotę należną z tytułu sprzedaży towarów lub usług pomniejszoną o należny podatek VAT, czyli wartość netto.

Warto pamiętać, że wysokość przychodów nie odzwierciedla rzeczywistej sytuacji przedsiębiorstwa, nie określa bowiem tego, jakimi środkami faktycznie dysponuje konkretna osoba. Na podstawie przychodu nie można zatem ocenić realnej sytuacji ekonomicznej firmy.

Kwota przychodu może mieć szczególne znaczenie dla tych przedsiębiorców, którzy zdecydowali się płacić podatek nie od dochodu, a od osiągniętego przychodu, czyli ryczałtowców. Ci korzystają z niższej stawki podatku, ale jednocześnie nie mają prawa do odliczenia przychodu o koszty jego uzyskania

Koszty uzyskania przychodu

Pomniejszenie przychodu o koszty jego uzyskania powoduje powstanie dochodu. Aby poznać wysokość dochodu, trzeba je odliczyć. Koszty uzyskania przychodu mają decydujący wpływ na to, jak będzie kształtował się dochód, czyli faktyczna kwota wynagrodzenia przedsiębiorcy.

Wydatki związane z działalnością są zaliczane do kosztów księgowych i tym samym zmniejszają dochód, ale jednocześnie pomniejszają kwotę podatku dochodowego. Przedsiębiorcy chętnie klasyfikują wydatki jako koszty uzyskania przychodu, bo nie chcą płacić zbyt dużych podatków. Ustawodawca określa, jakie rodzaje wydatków mogą być zaliczane w koszty firmowe. Koszty uzyskania przychodu definiuje art. 22 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Konkretny wydatek możemy wliczyć w koszty, jeśli spełnia następujące warunki:

  • został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów albo zachowania czy zabezpieczenia źródła przychodów;
  • ma związek z prowadzoną działalnością;
  • został odpowiednio udokumentowany;
  • nie ma cech wydatku o charakterze osobistym dla przedsiębiorcy.

Kosztem może być zatem każdy udokumentowany wydatek, o ile da się uzasadnić go w kontekście prowadzonej działalności. Wykluczone z kosztów uzyskania przychodów są np. koszty reprezentacji.

Koszty uzyskania przychodów dzielimy na dwie grupy, czyli koszty bezpośrednie i pośrednie. Koszty bezpośrednie są to, jak sama nazwa wskazuje, wszystkie wydatki bezpośrednio związane z uzyskanym przychodem, np. zakup sprzętu, materiałów do produkcji towaru. Koszty pośrednie stanowią natomiast wydatki, których powiązanie z uzyskanym przychodem nie jest jednoznaczne, np. czynsz za wynajem biura, wyposażenie biura, koszt obsługi księgowej, czy koszt leasingu firmowego samochodu

Dochód – tyle zarabia przedsiębiorca

Dochód powstaje tylko wtedy, gdy uzyskany przychód jest wyższy niż koszty uzyskania przychodu. Są to środki, które pozostają do dyspozycji po odliczeniu kosztów oraz składek ZUS i stanowią zysk, jest to zatem przychód pomniejszony o koszty związane z jego uzyskaniem. Dochód pozwala ocenić, czy firma realnie na siebie zarabia, odzwierciedla bowiem wypracowany zysk lub wykazuje stratę.

Wyróżniamy dwie kategorie dochodu:

  • dochód brutto, czyli różnicę pomiędzy przychodem i kosztem jego uzyskania przed opodatkowaniem
  • dochód netto, czyli różnicę pomiędzy przychodem i kosztem jego uzyskania po uwzględnieniu podatku dochodowego. 

Przedsiębiorcy zobowiązani są do obliczania zarówno przychodu, jak i dochodu, a także odprowadzania z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy i rozliczania stosownej deklaracji podatkowej. Nie wszyscy przedsiębiorcy płacą jednak podatek dochodowy. Wyjątek stanowią bowiem ci, którzy jak już wspomnieliśmy rozliczają się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.