Czym jest podstawa opodatkowania?
Podstawa opodatkowania to kwota, od której liczona jest wysokość podatku. Ma ona kluczowe znaczenie podczas rozliczeń z urzędem skarbowym. Od czego zależy i na jakiej podstawie się ją wylicza?
Podstawę opodatkowania definiują przepisy prawa podatkowego. Jej definicja jest jednak nieco odmienna w zależności od konkretnego podatku. Najczęściej używa się jej w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, lub ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
Podstawa opodatkowania – podatek dochodowy
W przypadku podatku dochodowego podstawę opodatkowania stanowi dochód pomniejszony o dopuszczalne prawem odliczenia i pomniejszenia. Dotyczy to zarówno podatku od osób fizycznych, jak i podatku od osób prawnych. Są to środki, które pozostają do dyspozycji po odliczeniu kosztów i stanowią zysk, jest to zatem przychód pomniejszony o koszty związane z jego uzyskaniem. Warto zatem wiedzieć jakie są różnice pomiędzy przychodem a dochodem.
Obliczenie podatku dochodowego
Pomniejszenie przychodu o koszty uzyskania przychodu powoduje powstanie dochodu. Aby poznać wysokość dochodu, trzeba je odliczyć. Koszty uzyskania przychodu mają decydujący wpływ na to, jak będzie kształtował się dochód, czyli faktyczna kwota wynagrodzenia przedsiębiorcy. Wydatki związane z działalnością są zaliczane do kosztów księgowych i tym samym zmniejszają dochód, ale jednocześnie pomniejszają kwotę podatku dochodowego.
Podatek dochodowy obniżają też ulgi i odliczenia. Trzeba przy tym pamiętać, że ulgi mogą dotyczyć podstawy opodatkowania (odejmujemy od dochodu, przez co podstawa się zmniejsza) lub kwoty podatku (w tym przypadku ulgę stosujemy dopiero po obliczeniu kwoty podatku). W bieżącym roku od dochodu można odliczyć: podatek ZUS, darowizny na cele charytatywno-opiekuńcze kościołów, kultu religijnego, czy w związku z walką z pandemią COVID-19, ulgę prorodzinną i inne. Podstawę opodatkowania można również pomniejszyć o wysokość straty z lat ubiegłych.
Podstawa opodatkowania – podatek VAT
Art. 29a dziennika Ustaw – Podatek od towarów i usług (VAT) podstawę opodatkowania definiuje jako:
„Wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał, lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej”.
Upraszczając, podstawą opodatkowania podatkiem VAT jest obrót. Obrotem jest natomiast kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę VAT od tej sprzedaży. Jest to zatem wartość netto towaru, czyli wartość bez podatku VAT.
Zgodnie z powyższą ustawą podstawa opodatkowania obejmuje:
- podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku,
- koszty dodatkowe m.in. prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia.
Podstawa opodatkowania podatkiem VAT nie obejmuje natomiast:
- obniżek cen uwzględnionych w momencie sprzedaży oraz rabatów z tytułu wcześniejszej zapłaty,
- kwot otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy, lub usługobiorcy.
Podstawa opodatkowania – podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)
Osoby, które dokonują niektórych transakcji w obrocie gospodarczym są zobowiązane do zapłaty PCC, czyli podatku od czynności cywilnoprawnych. Dotyczy on określonych czynności, wskazanych w Ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Są to:
- umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
- umowy pożyczki, pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
- umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów
i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, - umowy dożywocia,
- umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
- ustanowienie hipoteki,
- ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
- umowy depozytu nieprawidłowego,
- umowa spółki.
Opodatkowane tym podatkiem są także zmiany powyższych umów, jeżeli zmiana ta doprowadza do podwyższenia podstawy opodatkowania PCC.
Podstawa opodatkowania – podatek akcyzowy
W przypadku podatku akcyzowego podstawa opodatkowania zależna jest od towaru objętego akcyzą i tak w przypadku:
- wyrobów energetycznych są to litry, kilogramy lub wartość energetyczna;
- energii elektrycznej – ilość w megawatogodzinach;
- wyrobów tytoniowych – ilość sztuk wyrobów lub kilogramów, akcyza na papierosy składa się z dwóch elementów: stawki kwotowej – liczonej od ilości wyrobów tytoniowych oraz stawki procentowej – liczonej od maksymalnej ceny detalicznej wyznaczonej i wydrukowanej na opakowaniu jednostkowym papierosów;
- napojów alkoholowych – ilości litrów napoju;
- samochodów osobowych – kwota należna z tytułu sprzedaży na terytorium kraju, kwota, jaką podatnik jest obowiązany zapłacić za samochód osobowy (w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego) lub wartość celna (import).
Zróżnicowana podstawa opodatkowania determinuje charakter stawek podatkowych. I tak występują one w trzech wariantach: stawki kwotowe (wyroby energetyczne, energia elektryczna, napoje alkoholowe), stawki procentowe (samochody osobowe; stawka progresywna dwuszczeblowa) i stawki kwotowo-procentowe (wyroby tytoniowe).
Podziel się nim ze znajomymi
