Gdzie kończy się windykacja, a zaczyna egzekucja?

Pojęcia zajęcie komornicze (inaczej egzekucja komornicza) i windykacja bywają mylone. Co prawda obie czynności prowadzą do odzyskania należności, jednak zupełnie inne są podejmowane w ich zakresie działania. Windykacja to pierwszy, łagodniejszy etap. Gdy ten okaże się bezskuteczny dochodzi do etapu kolejnego, czyli egzekucji, jednym z ostatecznych kroków jest natomiast licytacja komornicza. Inni są też wykonawcy tych czynności. Windykację przeprowadza co do zasady windykator, a zajęcie komornicze i licytację – komornik i to jego uprawnienia są szersze.

Windykacją nazywamy dochodzenie do uzyskania lub odzyskania pewnych wartości materialnych za pomocą wszelakich środków mieszczących się w granicach prawa.

Definicja ta jasno wskazuje cel tego działania, czyli odzyskanie należności lub dóbr materialnych wszelkimi środkami, na które pozwala prawo. Windykacja to zatem przeprowadzana przez wierzyciela – czy to osobę prawną, czy fizyczną (lub działającego z jego polecenia windykatora) – próba odzyskania od dłużnika należnych środków lub dóbr. Uprawnienia windykatora nie obejmują zajęcia majątku, ale ignorowanie podejmowanych przez niego działań, najpewniej doprowadzi do egzekucji komorniczej.

Jakie działania może zatem podejmować windykator?

Działania windykatora zwykło dzielić się na: miękkie, twarde. Windykacja miękka, inaczej polubowna opiera się na dialogu i ma skłonić dłużnika do spłaty długu w sposób, który zadowoli obie strony. W praktyce jest to wysyłanie listów, upomnień, maili i SMSów z wezwaniem do zapłaty, rozmowy telefoniczne z dłużnikiem informujące go o stanie zadłużenia, możliwościach spłaty i konsekwencjach wynikających z braku reakcji.

Windykacja twarda, czyli sądowo-egzekucyjna to natomiast kolejny etap, podejmowany, gdy windykacja polubowna nie przyniesie oczekiwanego skutku. Windykacja twarda zakłada udział sądu, a zwykle także komornika. Na tym etapie za późno jest na rozmowy. Twarda windykacja obejmuje bowiem dochodzenie należności wszelkimi środkami przymusu. Windykatorzy sięgają po nią w ostateczności, gdy dłużnik nie wykazuje żadnych chęci współpracy.

Odrębną formą windykacji jest windykacja bezpośrednia, nazywana też terenową. Zakłada ona bezpośredni kontakt windykatora z dłużnikiem w miejscu jego aktywności: zamieszkania, zatrudnienia, czy prowadzenia działalności gospodarczej. Na tym etapie dłużnik nie ma żadnego obowiązku rozmowy z windykatorem (ten nie ma przecież prawa wejść do domu dłużnika bez jego zgody), jednak z reguły podjęcie próby nawiązania porozumienia jest korzystne dla samego dłużnika.

Dopóki sprawa jest na etapie windykacji polubownej, istnieje opcja negocjacji dogodnych warunków spłaty bez dodatkowego obciążenia kosztami sądowymi czy egzekucyjnymi. Zadaniem windykatora jest podjęcie działań mobilizujących do uregulowania należności, ale nie egzekwowanie jej za wszelką cenę. W razie niepowodzenia podjętych działań może zwrócić się po pomoc do organów prawa, co dla samego dłużnika niesie dużo poważniejsze konsekwencje.

Co dzieje się, jeśli windykacja nie przyniesie skutku?

Do gry wkracza komornik. Ten działa na mocy wydanego przez sąd orzeczenia, które uprawnia go do większej liczby działań. Najistotniejszym prawem komornika jest możliwość przystąpienia do egzekucji komorniczej, czyli zajęcia majątku dłużnika. Oprócz tego komornik ma pełen wgląd do informacji o dłużniku, które mogą okazać się niezbędne do przeprowadzenia egzekucji oraz może przeszukać jego mieszkanie. Komornik ma również prawo do zablokowania rachunku bankowego dłużnika. Musi jednak zostawić mu równowartość minimalnej pensji (obecnie jest to 2800 zł brutto). Nie dotyczy to jednak długów alimentacyjnych. Jednocześnie znaczenie mają tzw. limity potrąceń. Komornik może zająć do 50% naszego wynagrodzenia (a w przypadku należności alimentacyjnych może to być nawet 60%).

A kiedy konieczne jest wszczęcie licytacji?

Licytacja komornicza jest jednym z ostatnich etapów postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika. Warunkiem jej przeprowadzenia jest wniosek o wszczęcie egzekucji i prawomocny tytuł wykonawczy wydany przed sąd. Przedmiotem licytacji jest szerokopojęty majątek dłużnika, czyli ruchomości (np. sprzęt RTV, AGD, meble itp.) i nieruchomości. Do licytacji komorniczej dochodzi, gdy wyegzekwowanie długu od dłużnika w inny sposób (np. zajęcie wynagrodzenia za pracę, zajęcie rachunku bankowego itp.) jest niemożliwe. Celem licytacji własności dłużnika jest ich spieniężanie w celu uregulowania długu wobec wierzyciela.