Zaliczka na poczet dywidendy. Kto i jak może ją otrzymać?

Malwina Olesiuk

W ciągu roku podatkowego wielu przedsiębiorców zastanawia się, jak może pozyskać środki ze spółki, w której jest wspólnikiem bądź akcjonariuszem. Jedną z metod pobierania wynagrodzenia w spółce jest zaliczka na poczet dywidendy.

Dywidenda – czym jest i jak działa?

Dywidenda to forma dochodu pochodząca z kapitału. Jej wypłata to jedna dostępnych z metod podziału wyniku finansowego w spółce. Uprawnionymi do dywidendy są wspólnicy, którym przysługiwały udziały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.

Nie wszystkie spółki decydują się na wypłatę dywidendy. Dywidenda uzależniona jest od wypracowanego zysku. To oznacza, że gdy spółka jest na minusie, wspólnicy nie mają prawa do tej formy wynagrodzenia. Ponadto niektóre spółki cały wypracowany zysk przeznaczają na pokrycie wcześniejszych strat lub na dalszy rozwój.

W spółkach, w których rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, możliwość wypłaty dywidendy powstaje w drugiej połowie roku kalendarzowego, po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za rok poprzedni.

Kto może otrzymać zaliczkę na poczet dywidendy?

Zaliczka jest świadczeniem na poczet przyszłej, „przewidywanej” dywidendy. Zasady jej wypłaty określa statut lub umowa spółki oraz powinny być zgodne z regulacjami zamieszczonymi w Kodeksie Spółek Handlowych. 

Zaliczkę na poczet dywidendy mogą otrzymać posiadacze akcji przedsiębiorstwa zorganizowanego w formie spółki akcyjnej, a także właściciele spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W drugim przypadku zaliczka na poczet dywidendy jest formą udziału w zyskach spółki (związaną z udziałami, a nie akcjami).

Kto wypłaca zaliczki na poczet dywidendy?

Organem uprawnionym do wypłacania zaliczek na poczet dywidendy jest wyłącznie zarząd spółki. Zgodnie z art. 194 kodeksu Spółek Handlowych umowa spółki może upoważnić zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za bieżący rok obrotowy. Jednak może się to wydarzyć tylko, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę. Pobrane środki nie powinny powodować zachwiania płynnością finansową spółki.

box-icon

Warto wiedzieć

Podejmując decyzję o wypłacie zaliczki na poczet przyszłego zysku, zarząd spółki musi uwzględnić sytuację finansową firmy w danym momencie, jej budżet na czas przyszły, jak również plan inwestycyjny dotyczący rozwoju działalności.

Zarząd spółki musi poinformować akcjonariuszy o wypłacie zaliczek przynajmniej cztery tygodnie przez rozpoczęciem wypłat. W informacji tej należy określić dzień, w którym zostało sporządzone sprawozdanie finansowe, wysokość wypłat oraz dzień, według którego wskazuje się uprawnionych do zaliczek (ten musi wypadać przynajmniej 7 dni przed rozpoczęciem wypłat).

Kiedy wpłacić zaliczkę na poczet dywidendy?

Wypłata zaliczki na poczet dywidendy następuje tylko za bieżący rok podatkowy, jednak przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego z tego roku.

Nie można dokonać wypłaty zaliczki za rok już zakończony, nawet jeśli nie zatwierdzono jego sprawozdania finansowego. W przypadku spółki akcyjnej takie sprawozdanie finansowe musi zostać zbadane przez biegłego rewidenta i być powiększone o kapitały rezerwowe utworzone z zysku pomniejszonego dodatkowo o niepokryte straty i akcje własne.

Podobnie nie ma możliwości wypłaty zaliczki w przypadku, jeżeli spółka nie sporządzała sprawozdania za rok ubiegły z uwagi na przedłużony rok obrotowy. Takie przedłużenie skutkuje brakiem zatwierdzonego sprawozdania, co uniemożliwia wypłatę zaliczek w pierwszym roku działalności.

W przypadku spółki akcyjnej czy Prostej Spółki Akcyjnej, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę, statut może upoważnić zarząd do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet dywidendy na koniec roku obrotowego.

Warunki wypłaty zaliczki na poczet dywidendy

Zgodnie z art. 195 Kodeksu Spółek Handlowych spółka może wypłacić zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy, jeżeli wystąpią następujące warunki:

  • Sprawozdanie finansowe za poprzedni rok obrotowy spółki jest zatwierdzone i wykazuje zysk.
  • Zaliczka na poczet dywidendy może stanowić najwyżej połowę zysku spółki osiągniętego od końca poprzedniego roku obrotowego. Zysk ten powiększa się o kapitały rezerwowe i pomniejsza o niepokryte straty i udziały własne.
  • Maksymalna zaliczka na poczet dywidendy to połowa zysku osiągniętego narastająco w bieżącym roku obrotowym.

Ponadto Kodeks Spółek Handlowych dopuszcza powiększenie zaliczki o środki pochodzące z zysku z lat ubiegłych. A to pod warunkiem, że zgromadzenie wspólników przekazało je na kapitał rezerwowy.

Po spełnieniu warunków wyszczególnionych w Kodeksie Spółek Handlowych zaliczkę na poczet dywidendy można wypłacić nawet kilka razy w trakcie roku.

Zwrot zaliczki na poczet dywidendy

Odpowiedzialni za zaliczki muszą zachować dużą ostrożność. Muszą brać pod uwagę fakt, że pomimo prognoz, spółka może nie odnotować zysku za rok obrotowy, w którym wypłacano zaliczki. Może także odnotować zysk w rozmiarach niepokrywających wypłaconych zaliczek.

Poniesione straty w zyskach firmy skutkują zwrotem zaliczek. Tylko w spółce akcyjnej akcjonariusze podlegają szczególnej ochronie i nie są zobowiązani do zwrotu zaliczki pobranej w dobrej wierze.

W przypadku straty w spółce zaliczka na poczet dywidendy ma charakter obligatoryjnie zwrotny lub tylko częściowo zwrotny. W przypadku zwrotu części zaliczki, podbierający oddaje kwotę odpowiadającą wysokości przekraczającej zysk przypadający wspólnikowi za dany rok obrotowy.

Opodatkowanie zaliczki na poczet dywidendy

Od przychodów z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych pobiera się 19-procentowy zryczałtowany podatek dochodowy.

Zgodnie z art. 30a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zryczałtowany podatek pobiera się bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania. W przypadku zaliczki na poczet przyszłej dywidendy zaliczkę na podatek pobiera płatnik.