Na czym polega metoda kasowa VAT i kto może ją stosować?

Piotr Juszczyk

Obowiązek podatkowy VAT u małych podatników może powstawać w szczególny sposób. Mały podatnik może wybrać metodę kasową rozliczania VAT. Kim jest mały podatnik? Jak wygląda metoda kasowa? Po wyjaśnienie zapraszam do wpisu.

Ustawa VAT określa momenty powstania obowiązku podatkowego. Mali podatnicy mogą skorzystać ze szczególnej metody rozliczania – metody kasowej. Metoda ta ustala szczególny moment powstania obowiązku podatkowego w VAT. Oczywiście w przypadku, gdy mały podatnik nie wybierze tej metody obowiązek podatkowy powstaje na zasad określonych w art 19a ustawy VAT. Więcej o zasadach podstawowych znajduje się tutaj, natomiast o zasadach szczególnych tutaj.
Mały podatnik zgodnie z ustawą VAT, to podatnik:

  • u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro, albo
  • prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego funduszami inwestycyjnymi, zarządzającego alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, będącego agentem, zleceniobiorcą lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z wyjątkiem komisu – jeżeli kwota prowizji lub innych postaci wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 45 000 euro

obowiązek podatkowy u małego podatnika

Obowiązek podatkowy w metodzie kasowej, kiedy powstaje?

Zgodnie z art. 21 ustawy VAT mali podatnicy mogą wybrać tzw. metodę kasową. Obowiązek podatkowy w takim przypadku powstaje:

  1. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
  2. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi – w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1.

W związku z tym jak można zauważyć, obowiązek podatkowy powstaje w momencie uregulowania należności. Jednak nie poźniej niż 180 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi w przypadku transakcji z podmiotami niebędącymi podatnikami VAT.

Wybór metody kasowej oraz rezygnacja

Podatnik chcący skorzystać z metody kasowej musi odpowiednio zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Zawiadomienia takiego dokonać należy do końca miesiąca poprzedzającego kwartał, za który będzie stosował tę metodę. Przykład – Podatnik chcący rozliczać się metodą kasową od III kwartału,  musi dokonać zawiadomienia do końca czerwca.
Podatnik, który wybierze metodę kasową jako sposób rozliczania VAT, składa deklaracje kwartalnie. W związku z tym metoda kasowa automatycznie powoduje rozliczania kwartalne podatku VAT.
Konsekwencją wyboru metody kasowej jest niemożność rezygnacji z niej w ciągu 12 miesięcy. Oczywiście po upływie 12 miesięcy rezygnacja jest możliwa. Podatnik musi uprzednio zawiadomić właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji. Zawiadomienie dokonuje się w terminie do końca kwartału, po którym podatnik chce zrezygnować. Przykład – podatnik chcąc zrezygnować po II kwartale z metody kasowej, zawiadomienia musi dokonać do końca czerwca.
Podatnik może również z mocy prawa utracić prawo do rozliczenia tej metody. Mały podatnik traci prawo do rozliczenia podatku metodą kasową, począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w którym przekroczył kwotę uprawniającą do posiadania statusu małego podatnika.
Należy zaznaczyć, że jeśli podatnik rezygnuje lub utraci prawo do metody kasowej, to obowiązek podatkowy w stosunku do czynności wykonywanych w okresie, kiedy podatnik stosował tę metodę, powstaje z dniem uregulowania należności, jednak nie poźniej niż 180 dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi w przypadku transakcji z podmiotami niebędącymi podatnikami VAT.

Faktura przy metodzie kasowej

Na podatnika wybierającego metodę kasową przepisy nakładają dodatkowy obowiązek przy wystawianiu faktur VAT. Podatnik zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt. 10 lit. b na fakturze musi zawrzeć wyrazy „metoda kasowa”. Wyrazy „metoda kasowa” na fakturze stanowią dla nabywcy wskazówkę. W związku z tym, że obowiązek podatkowy u sprzedawcy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Jest to istotne z punktu widzenia powstania u nabywcy prawa do odliczenia podatku naliczonego. Nabywca, może odliczyć podatek od sprzedawcy rozliczającego się metodą kasową w momencie uregulowania faktury.