Rzeczywistość rynkowa zmusza niekiedy przedsiębiorców do powrotu do zwolnienia z VAT. Pojawiają się wtedy pytania, czy przedsiębiorca może powrócić do zwolnienia podmiotowego z VAT? Kiedy można skorzystać z takiej możliwości? Czy należy zwrócić odliczony wcześniej VAT? Na te i inne pytania znajdziecie odpowiedź w tym artykule.

Powrót do zwolnienia podmiotowego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami przedsiębiorca, w większości przypadków, w czasie prowadzenia swojej działalności ma możliwość wyboru – może  być podatnikiem VAT czynnym lub zwolnionym. Jeżeli zarejestrował się jako podatnik VAT czynny i prowadzona przez niego działalność nie należy do działalności, dla których wykluczone jest korzystanie ze zwolnienia podmiotowego, ma on prawo powrotu do zwolnienia z VAT.
Zgodnie z art. 113 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług (Tekst jedn. Dz.U. 2016 r. poz. 710) podatnik, który utracił prawo do zwolnienia sprzedaży od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, może, nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia lub zrezygnował z tego zwolnienia, ponownie skorzystać ze zwolnienia.
W związku z powyższym, jeżeli rozpoczynając w 2017 r. działalność gospodarczą przedsiębiorca zarejestrował się do VAT, ze zwolnienia podmiotowego będzie mógł skorzystać najwcześniej od dnia 1 stycznia 2019 r., bowiem powinien upłynąć rok od końca roku w którym zrezygnował ze zwolnienia.
Sytuacja wygląda podobnie w przypadku podatnika prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą,, który przed zakończeniem działalności gospodarczej utracił prawo do zwolnienia od podatku lub zrezygnował z tego zwolnienia, a następnie rozpoczął ponownie wykonywanie czynności opodatkowanych.
Przykład:
Jan Kowalski prowadził działalność gospodarczą, w marcu 2017 r. utracił prawo do zwolnienia z VAT , a w kwietniu 2017 r. zamknął działalność gospodarczą.  Jeżeli Pan Jan otworzy nową działalność gospodarczą w październiku 2017 r. ze zwolnienia podmiotowego z VAT będzie mógł skorzystać dopiero od stycznia 2019 r., bowiem ma obowiązek odczekać rok od końca roku w którym utracił prawo do skorzystania ze zwolnienia z VAT.
Powrót do zwolnienia podmiotowego  – aspekt praktyczny

Powrót do zwolnienia w trakcie roku podatkowego

Organy podatkowe długo stały na stanowisku, że powrót do zwolnienia podmiotowego możliwy jest wyłącznie na początku roku podatkowego. Sytuację zmienił dopiero wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 września 2014 r. I FSK 1463/13, a następnie interperetacja ogólna Ministra Finansów PT3.8101.4.2015.LBE.72 z dnia 24 kwietnia 2015 r. Obecnie nie ma już wątpliwości, że podatnik może powrócić do zwolnienia z VAT również w trakcie roku podatkowego.

Powrót do zwolnienia – konsekwencje w VAT

Powrót do zwolnienia podmiotowego może spowodować obowiązek dokonania korekty oraz zwrotu odliczonego wcześniej podatku VAT.
Jak wynika z treści art. 91 ust. 7 ustawy o VAT przepisy dotyczące korekty VAT stosuje się odpowiednio w przypadku, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia. Dla środków trwałych innych niż nieruchomości oraz środki trwałe o wartości poniżej 15000 zł okres korekty wynosi 5 lat.
Przykład:
W związku z powyższym, jeżeli przedsiębiorca zakupił w 2015 r. linię produkcyjną za kwotę 123 000 zł i odliczył przy nabyciu VAT w wysokości 23.000 zł, przy przejściu na sprzedaż zwolnioną od 2017 r. będzie miał obowiązek dokonać korekty VAT.  Okres korekty dla środków trwałych wynosi 5 lat. W związku z tym za każdy rok podatnik ma prawo odliczyć 20% z kwoty VAT czyli w omawianym przypadku 4600 zł (23000 x 20%). W trzecim roku używania środka trwałego zmienia przeznaczenie towaru (w związku z przejściem na sprzedaż zwolnioną), wobec tego ma obowiązek zwrócić 3/5 odliczonego podatku VAT czyli 13 800 zł.

Niskocenne środki trwałe

W przypadku środków trwałych o wartości początkowej do 15000 zł oraz wyposażenia okres korekty zgodnie z art. 91 ust. 7c ustawy o VAT wynosi  12 miesięcy.
Jeżeli w tym czasie zmienią one swoje przeznaczenie na przeznaczone wyłącznie do czynności zwolnionych z VAT – podatnik będzie musiał skorygować cały VAT.  Korekty należy dokonać w okresie rozliczeniowym w którym wystąpiła zmiana przeznaczenia towaru.
Przykład:
W marcu 2016 r. podatnik kupił komputer do wykonywania czynności opodatkowanych. Odliczył VAT w wysokości 500 zł. Od stycznia 2017 r. przeszedł na zwolnienie podmiotowe, wobec czego nastąpiła zmiana przeznaczenia towaru w okresie korekty. W deklaracji za styczeń podatnik powinien skorygować VAT w wysokości 500 zł. 
UWAGA!
Podatnik ma obowiązek złożyć deklarację VAT-7 pomimo, że w styczniu korzysta już ze zwolnienia z VAT.

Korekta VAT od towarów handlowych

Co ważne, jeżeli przedsiębiorca w czasie kiedy był podatnikiem VAT czynnym zakupił towary handlowe i odliczył od nich VAT, w chwili przejścia na zwolnione podmiotowe będzie miał obowiązek oddać odliczony VAT w całości, bez względu na to, kiedy nastąpił zakup tych towarów.