Przedsiębiorca z Polski świadczy usługi programistyczne (a więc usługi elektroniczne) na rzecz przedsiębiorcy z Wielkiej Brytanii. Przedsiębiorca z Wielkiej Brytanii nie jest podatnikiem podatku VAT oraz nie został zarejestrowany do VAT UE. W związku z tym pojawia się pytanie czy w takim przypadku polski przedsiębiorca może wystawić fakturę z „np” i odwrotnym obciążeniem, czy też powinien potraktować nabywcę usługi jako konsumenta.

Z treści ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że miejscem świadczenia usług (a w konsekwencji opodatkowania podatkiem od towarów i usług), w przypadku świadczenia usług na rzecz przedsiębiorców  jest miejsce, w którym nabywca będący podatnikiem posiada siedzibę działalności gospodarczej. Natomiast miejscem świadczenia usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest miejsce w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu.
Podatnikami są podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności.
Kwestia statusu usługobiorcy została uregulowana w art. 18 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego system podatku od wartości dodanej.
Analizując wskazany przepis rozporządzenia należy stwierdzić, że usługodawca może uznać swojego kontrahenta za podatnika, jeżeli:

  • kontrahent przekazał mu swój numer identyfikacyjny VAT i numer ten jest ważny
  • kontrahent nie przekazał numeru identyfikacyjnego VAT, ale poinformował usługodawcę, że zwrócił się o jego nadanie i usługodawca posiada inny dowód na to, że kontrahent jest podatnikiem.

Z dalszej części tego przepisu wynika natomiast, że w przypadku, jeżeli usługodawca nie ma odmiennych informacji, może uznać, że jego kontrahent prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Wspólnoty ma status osoby niebędącej podatnikiem, jeżeli wykaże, że nie przekazał numeru identyfikacyjnego VAT. Bez względu jednak na jakiekolwiek informacje wskazujące inaczej przedsiębiorca świadczący m.in. usługi drogą elektroniczną może uznać, że jego kontrahent nie jest podatnikiem, jeżeli kontrahent ten nie podał mu swojego numeru identyfikacyjnego VAT.
Status nabywcy a opodatkowanie sprzedaży usług elektronicznych.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że w przypadku gdy świadczone są usługi elektroniczne na rzecz kontrahenta, który nie podał swojego numeru identyfikacyjnego VAT przedsiębiorca ma dwie możliwości wyboru:

  • może uznać nabywcę za podatnika
  • może uznać nabywcę za konsumenta.

 
Wybór sposobu postępowania należy do przedsiębiorcy, powinien jednak mieć świadomość, że w przypadku gdy wybierze pierwszą opcję to na nim będzie spoczywał obowiązek udowodnienia, że prawidłowo postąpił traktując nabywcę usługi jako podatnika. Wybór drugiej opcji jest dla przedsiębiorcy znacznie bezpieczniejszy, bowiem wprost z przepisów wynika, że przedsiębiorca ma prawo potraktować kontrahenta jako konsumenta, jeżeli ten nie podał mu numeru VAT UE.