Urlop rodzicielski – zasady udzielania
Narodziny dziecka i potrzeba spędzania z nim czasu jest stanem naturalnym. Pierwszym rodzajem urlopu, który automatycznie przysługuje matce dziecka, jest urlop macierzyński. Innym przewidzianym w przepisach prawa jest urlop rodzicielski.
Skorzystać z niego można jednak dopiero po wykorzystaniu wolnego na warunkach urlopu macierzyńskiego bądź po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, właściwego za okres trwania tego urlopu. Po spełnieniu tych warunków, możemy wystąpić do pracodawcy z pisemnym wnioskiem o udzielenie stosownego urlopu rodzicielskiego. Jakie zasady obowiązują w takiej sytuacji?
Kiedy można występować o urlop rodzicielski?
Co do zasady, występowanie o urlop rodzicielski do pracodawcy odbywa się na podstawie:
- Wniosku związanego z prośbą o udzielenie urlopu rodzicielskiego w jego pełnym wymiarze, jeśli ma to nastąpić bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Wniosek składamy nie później niż 21 dni po porodzie.
- Odrębnych wniosków związanych zarówno z udzieleniem całości, jak i części urlopu rodzicielskiego. Tu jest on składany w terminie wynoszącym co najmniej 21 dni przed rozpoczęciem wskazanego we wniosku terminu urlopu rodzicielskiego.
Uznaje się, że wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego, złożony z zachowaniem terminów, jest wiążący dla pracodawcy. Co więcej, po zakończeniu urlopu rodzicielskiego pracodawca ma obowiązek:
- Dopuścić pracownika do pracy na stanowisku, które zajmował przed urlopem lub jeśli nie jest to możliwe;
- Dopuścić pracownika do stanowiska równorzędnego z dotychczas zajmowanym lub odpowiadającego jego kwalifikacjom zawodowym oraz wcześniejszemu wynagrodzeniu za pracę.
W jakim wymiarze można skorzystać z urlopu rodzicielskiego?
Przepisy prawa jasno wskazują na to, że urlop rodzicielski może wynosić 32 tygodnie, jeśli urodziło się jedno dziecko i do 34 tygodni w przypadku większej liczby dzieci. Co więcej, urlop rodzicielski możemy wykorzystać na trzy różne sposoby:
- W całości przez jednego z rodziców;
- Na zmianę przez oboje rodziców. Ci dzielą między siebie przysługujący im wymiar 32 lub 34 tygodni urlopu;
- Równocześnie przez oboje rodziców. Tu dochodzi do sumowania się urlopu ojca i matki, który łącznie nie może wynosić więcej niż 32 lub 34 tygodnie zależnie od tego, ile urlopu rodzicielskiego nam przysługuje.
Co z rodzicem adopcyjnym?
Możliwość skorzystania z urlopu rodzicielskiego przysługuje również rodzicowi adopcyjnemu, jeśli wykorzystał on już warunki urlopu lub zasiłku macierzyńskiego. W takiej sytuacji rodzicowi przysługuje okres urlopu rodzicielskiego wynoszący:
- 32 tygodnie – jeśli na wychowanie przyjęto jedno dziecko;
- 34 tygodnie – jeśli na wychowanie przyjęto co najmniej dwoje dzieci;
- 29 tygodni – jeśli adoptowane zostało starsze dziecko.
Czy i kiedy można zrezygnować z urlopu rodzicielskiego?
Rodzic na urlopie rodzicielskim może z niego skorzystać w części bądź całości również za zgodą pracodawcy. Zgodnie z zasadami, możemy zrezygnować z urlopu rodzicielskiego w dowolnym terminie i powrócić do pracy. Rezygnacja z urlopu wymaga jednak zgody pracodawcy. Jest to o tyle istotne, gdyż jeśli ten znalazł za nas zastępstwo np. na określoną liczbę tygodni, może nie mieć możliwości, aby przystać na powrót pracownika z urlopu rodzicielskiego.
Jak skorzystać z urlopu rodzicielskiego?
Korzystanie z urlopu rodzicielskiego może mieć przebieg jednorazowy tj. poprzez wykorzystanie pełnego wymiaru przysługujących tygodni bez przerwy. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, abyśmy zdecydowali się na podzielenie urlopu na kilka części. Tu jednak nie może być ich więcej niż cztery. Co więcej, urlopu rodzicielskiego nie możemy zrealizować po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym urodzone dziecko kończy 6. rok życia. Ustalenie części urlopów, które zostaną przyznane, są oparte o liczbę złożonych wniosków. Urlop rodzicielski można podzielić maksymalnie na 4 części, a każda z nich nie może być krótsza niż 8 tygodni. Tu jednak obowiązują następujące wyjątki:
- Pierwsza część urlopu może mieć 6 tygodni;
- Ostatnia część urlopu może być krótsza niż 8 tygodni.
Jednocześnie należy pamiętać o tym, że poszczególne części urlopu muszą być wielokrotnością pełnych tygodni.
O czym jeszcze należy pamiętać przy udzieleniu urlopu rodzicielskiego?
Zgodnie z zasadami urlop rodzicielski trwający do 16 tygodni może być wykorzystany, jeśli nie przypada bezpośrednio po wcześniejszej części urlopu lub jeśli nie przypada bezpośrednio po tym, jak został wykorzystany zasiłek macierzyński za okres odpowiadający jakiejś części urlopu rodzicielskiego. Co za tym idzie, możliwość skorzystania z tej części urlopu rodzicielskiego jest możliwa po wcześniejszym wykorzystaniu przynajmniej jednej części urlopu przypadającej bezpośrednio po urlopie lub zasiłku macierzyńskim.
Podziel się nim ze znajomymi
