Zmiany i ułatwienia w podatkach dotyczących darowizn na pomoc Ukrainie

Piotr Juszczyk

12 marca 2022 r. Sejm uchwalił ustawę, która ma zwolnia obywateli Ukrainy z podatku od otrzymanej w Polsce pomocy oraz ułatwa Polakom (w tym przedsiębiorcom) rozliczenie się z ofiarowanych darowizn. To przepisy, które są potrzebne, aby nie narażać uchodźców oraz darczyńców na negatywne konsekwencje w przyszłości. Mają również ułatwić nam niesienie pomocy.

W związku z trwającą w Ukrainie wojną, wielu obywateli tego kraju przybywa do Polski. Również Polacy zaangażowali się mocno w pomoc dla uchodźców wojennych. Niewątpliwie potrzebne są w tym zakresie przepisy, które będą umożliwiały długofalowe działania takie jak legalny pobyt i praca. Należy jednak też dostosować polskie regulacje podatkowe w zakresie pomocy udzielanej obecnie Ukraińcom przybywającym do Polski, jak i tym, którzy pozostali u siebie.

Obecne prawo nie przewiduje zwolnień i ulg

Przede wszystkim, jeżeli chodzi o przekazywanie pomocy, należy wskazać, że są one zgodnie z polskim prawem podatkowym darowiznami. Darowizny przekazywane bezpośrednio na terenie Ukrainy nie podlegają w Polsce opodatkowaniu. Natomiast sytuacja osób, które przybyły do Polski i tu otrzymały darowiznę powinna być uregulowana prawnie, aby nie narażać ich na negatywne konsekwencje prawno-podatkowe. Ustawodawca przewidział ten problem, który może wystąpić w przyszłości i ogłosił prace nad ustawą, która ma to ułatwić i uporządkować

Ułatwienia mają obowiązywać od dnia wybuchu wojny do końca roku

W zeszłym tygodniu Ministerstwo Finansów potwierdziło, że trwają prace, które pozwolą obywatelom Ukrainy przybywającym do Polski w wyniku działań zbrojnych na terenie ich kraju nie płacić podatku od spadku i darowizn, które tu otrzymali. Dziś już wiemy, że Sejm przegłosował te propozycje, a Prezydent podpisał ustawę. Zostało wprowadzone zwolnienie z tego podatku dla nabyć tytułem darowizn oraz przekazania prawa własności rzeczowych lub majątkowych. Zwolnienie podatkowe obowiązywać będzie od dnia wybuchu wojny, czyli 24 lutego 2022, do końca bieżącego roku – 31 grudnia 2022 r. 

Obecnie osoby, które przekazały darowiznę, nie płacą podatku o ile wartość tego świadczenia (pieniężnego lub rzeczowego) nie przekracza łącznej kwoty 4902 zł w ciągu 5 lat dla jednego podatnika. Przykładowo w przypadku czteroosobowej rodziny, która przekazuje darowizny jest to kwota 19 608 zł. Wynika to proporcjonalnego mnożnika. 

Darowizny od przedsiębiorców również zostaną uwzględnione

Przepisy, które zostały wprowadzone w Polsce, skierowane są również do przedsiębiorców. Bowiem pomoc osobom dotkniętym wojną w Ukrainie przekazywana jest również przez polskie firmy. Ministerstwo Finansów umożliwiło zaliczanie takiej pomocy niesionej za pomocą organizacji do kosztów uzyskania przychodu.

Ustawa pozwala na odliczenie darowizn zarówno od podatku dochodowego od osób fizycznych jak i podatku dochodowego od osób prawnych. Dotyczy to wszelkich wydatków i przekazania praw majątkowych na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy. Dotyczyć to będzie darowizn przekazywanym:

  • organizacjom pozarządowym (również z Ukrainy),
  • jednostkom samorządu terytorialnego,
  • Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych a
  • także podmiotom wykonującym działalność leczniczą oraz z zakresu ratownictwa medycznego na terytorium Polski i Ukrainy.

Bezpośrednie darowizny pozafinansowe

Kosztem uzyskania przychodu będą również koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia np. darowanej pomocy medycznej na rzecz organizacji pozarządowej. Uwzględnić ją w będą mogli zatem również przedsiębiorcy, lekarze i weterynarze, którzy w ramach swojej działalności chcą zaoferować swoje usługi za darmo obywatelom Ukrainy. 

Ponadto przepisy obejmują również zakres wynajmowania lokali mieszkalnych za darmo bez PIT. Zwolnienie z podatku dochodowego takich świadczeń dotyczyć będzie również obywateli Ukrainy przebywających na terytorium Polski, wszystkich osób fizycznych i firm. Chodzi o podatek do zapłaty, do którego zobowiązana jest osoba otrzymująca nieodpłatne świadczenie mieszkalne. W poprzednim stanie prawnym zwolniona była z podatku tylko pomoc otrzymana za pośrednictwem NGO, ale podatek już uregulować trzeba było, gdy wsparcie pochodzi bezpośrednio od osoby fizycznej lub przedsiębiorcy. Ustawa zakłada, że pomoc udzielana Ukrainie wiązać się będzie z preferencjami podatkowymi – zarówno dla przyjmujących jak i darujących

Zmiany w prawie są niezbędne. Dobry ruch MF

Aktualizacja przepisów w zakresie podatków była niezbędna z racji tego, obywatele Ukrainy coraz liczniej pojawiają się w naszym kraju. Również Polacy kierowani odruchem serca świadczą pomoc w coraz większym zakresie. Nasza pomoc jest bezinteresowna, natomiast otrzymujący ją uchodźcy mogliby borykać się w późniejszym czasie z problemami prawno-podatkowymi. Chodzi tu o kwestie rozliczenia.

Dziś się nad tym nie zastanawiamy, natomiast ustawodawca już przewiduje ułatwienia, myśląc o przyszłości. Przygotowanie pakietu zmian w zakresie preferencji podatkowych jest niezbędnym elementem zaraz obok przepisów legalizujących pobyt, pracę oraz kształcenie uchodźców z Ukrainy w Polsce.