Jakie są cechy spółki w organizacji? Co się dzieje, gdy wspólnicy nie złożą wniosku o wpisanie spółki do KRS?

Kodeks spółek handlowych przewiduje istnienie takiego podmiotu jak spółka w organizacji. Takie określenie stosuje się, mówiąc o tymczasowym stadium spółki kapitałowej, tj. spółki z o.o. albo akcyjnej. Spółki osobowe nie mogą funkcjonować jako spółki w organizacji.

Czy spółka w organizacji musi czekać na wpis do rejestru, zanim zacznie działać? Jakie działania są prawnie dozwolone w takiej spółce? Co się dzieje, jeżeli wspólnicy spółki po podpisaniu umowy wycofają się z przedsięwzięcia? O tym przeczytasz w poniższym artykule.

Ile czasu istnieje spółka w organizacji?

Mówiąc o spółce w organizacji, myślimy o spółce od dnia podpisania umowy albo zawiązania statusu. Najczęściej kończy ona swój byt wraz z uzyskaniem wpisu do rejestru, stając się „pełnoprawną” spółką, posiadającą osobowość prawną.

Spółka w organizacji może także ulec rozwiązaniu. Taka sytuacja ma miejsce, gdy nie zostanie zgłoszony wniosek o wpis do KRS w terminie 6 miesięcy od zawarcia umowy. W przypadku, kiedy spółka została zarejestrowania przez internet, ten termin skraca się do 7 dni.

Spółka w organizacji –  charakterystyka ogólna

Spółka w organizacji posiada status ułomnej osoby prawnej, czyli takiej, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Zdolność prawna wiąże się z tym, że spółka może we własnym imieniu nabywać prawa, pozywać i być pozywana.

Teoretycznie już od dnia podpisania umowy spółka może kupić lub wynająć nieruchomość, zatrudnić pracowników itd. Napisaliśmy teoretycznie, ponieważ niektóre z prawnie dozwolonych działań wymagają posiadania numeru NIP czy bycia w rejestrze VAT-owców, a na to, jak wiadomo, tez się chwilę czeka.

Jednakże zasadniczo mówiąc, spółka w organizacji może zacząć działalność bez czekania na wpis do KRS, co jest niedozwolone w przypadku np. spółki jawnej lub partnerskiej.

Co ważne, prawa i obowiązki spółki w organizacji, automatycznie przejdą (po uzyskaniu wpisu do rejestru) na spółkę właściwą. Np. jeżeli spółka w organizacji kupi halę magazynową, ta nieruchomość stanie się własnością spółki właściwej.

Firma (czyli nazwa) spółki w organizacji powinna zawierać oznaczenie „w organizacji”. To informacja dla ewentualnych kontrahentów spółki, że nie mają do czynienia z „dojrzałą” spółką.

Reprezentacja spółki w organizacji

Sposób reprezentacji spółki w organizacji reguluje art. 161 § 2 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem spółka w organizacji jest reprezentowana przez zarząd bądź przez pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. Najczęściej stosowaną praktyką jest wpisanie członków zarządu do umowy spółki.

Sytuacja wygląda inaczej w przypadku jednoosobowej spółki w organizacji. Jedyny wspólnik spółki nie ma prawa jej reprezentować w innej sytuacji niż zgłoszenie spółki do rejestru. Wynika to z art. 162 k.s.h.

Odpowiedzialność za zobowiązania

W „dojrzałej” spółce z o.o., za zobowiązania odpowiada spółka swoim majątkiem. A jak ten temat wygląda w spółkach w organizacji? Reguluje to art. 13 k.s.h., według którego za długi spółki kapitałowej w organizacji odpowiadają solidarnie spółka i osoby, które działały w jej imieniu. Oznacza to, że odpowiedzialność za zobowiązania ponosi spółka w organizacji i osoby, które ją reprezentują.

Ponadto k.s.h. nie wyłącza odpowiedzialności wspólników, ale ta odpowiedzialność działa na specjalnych zasadach. Art. 13. § 2 k.s.h. mówi, że wspólnik albo akcjonariusz spółki kapitałowej w organizacji odpowiada solidarnie z podmiotami, o których mowa w § 1 (chodzi tu o spółkę i jej reprezentantów), za jej zobowiązania do wartości niewniesionego wkładu na pokrycie objętych udziałów lub akcji.

Powyższe najprościej wyjaśnić jest na przykładzie. Wspólnik spółki docelowo ma wnieść wkład w wysokości 2 500 zł, a w czasie działania spółki w organizacji zdążył wpłacić tylko 1 000 zł. Tym samym, wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki do wysokości 1 500 zł (tj. do kwoty, która jest różnicą pomiędzy kapitałem zadeklarowanym a faktycznie wniesionym).

Likwidacja spółki

Jak wspomnieliśmy na początku artykułu – spółka w organizacji może ulec rozwiązaniu. Dzieje się tak, jeżeli zarząd spółki nie złoży w terminie wniosku o wpis do rejestru albo sąd rejestrowy odrzuci ten wniosek.

Aby rozwiązanie spółki w organizacji było skuteczne, najpierw trzeba przeprowadzić postępowanie likwidacyjne. Likwidatorami są członkowie zarządu, a jeżeli spółka nie zdążyła ich powołać, likwidatorów wyznacza zgromadzenie wspólników albo sąd rejestrowy.

Uproszczone postępowanie likwidacyjne

Ten tryb można wdrożyć, jeżeli wszyscy wspólnicy spółki zgodnie ustalili obowiązujące ich zasady podziału majątku spółki oraz zaspokojenia wierzycieli. Dopiero w razie niemożliwości przeprowadzenia likwidacji uproszczonej niezbędne jest przeprowadzenie właściwego postępowania likwidacyjnego.

W przypadku likwidacji uproszczonej, za dzień rozwiązania spółki, przyjmuje się datę ostatniego rozliczenia ze wspólnikami albo z wierzycielami.

Likwidacja pełna

Likwidatorzy zobowiązani są do ogłoszenia likwidacji w MSiG. Jednocześnie powinni wezwać wierzycieli spółki do zgłaszania ich wierzytelności w terminie jednego miesiąca od dnia ogłoszenia. W pierwszym rzędzie spółka musi zaspokoić lub zabezpieczyć wierzycieli. Po upływie 6 miesięcy od daty ogłoszenia – pozostały majątek można podzielić między wspólników. Likwidację prowadzi się pod nazwą spółki w organizacji z dodaniem oznaczenia „w likwidacji”.

Rozwiązanie spółki z o.o. formalnie następuje z dniem zatwierdzenia przez zgromadzenie wspólników sprawozdania likwidacyjnego.

Spółka w organizacji – podsumowanie

Wielu przedsiębiorców nie zdaje sobie sprawy, że ich spółka z o.o. albo akcyjna, może prowadzić działalność jeszcze przed wpisem do rejestru. Mimo że spółka w organizacji nie posiada osobowości prawnej, to będąc ułomną osobą prawną, ma możliwości (z nielicznymi wyjątkami) takie same jak dojrzała spółka.

Chociaż osobowość prawna i podmiotowość prawna z punktu widzenia przepisów i prawa są różnymi pojęciami, to jeżeli mówimy o codziennym funkcjonowaniu firmy – różnice między nimi są praktycznie niezauważalne. Biorąc pod uwagę powyższe – spółka w organizacji może być świetnym narzędziem wyprzedzającym konkurencję, która z braku wiedzy, czeka na wpis do KRS, zamiast od razu rozpocząć działalność.